Doğu Karadeniz’in yok oluşuna direnen dilleri: Lazca, Hemşince, Gürcüce,Romeika

Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) "Tehlike Altındaki Diller Atlası"na göre, Türkiye'de 15 dil tehlike altında. Bu 15 dilin içerisinde Doğu Karadeniz’de konuşulan Lazca, Hemşince ve Romeika da bulunuyor.

Doğu Karadeniz’de dillerinin yok olmaması için mücadele edenlerin ortak dertleri ve mücadeleleri ortak.

GENÇLER ARASINDA LAZCA BİLME ORANI ÇOK DÜŞÜK

Lazların nüfusu herkesin kendi keyfine göre yorumladığı spekülatif bir mesele olduğunu söyleyen FİTÖZ, şöyle devam etti:

Lazca konuşan kişi sayısı da öyle. Elde resmî bir veri yok ama dağılım alanlarından bir tahmin yapılabilir. Lazlar, Rize'de Pazar, Ardeşen, Fındıklı, Çamlıhemşin, Artvin'in Arhavi, Hopa, Borçka ilçeleriyle, Batı Karadeniz ve Doğu-Güney Marmara'daki muhaceret alanlarında konuşuluyor. Benim tahminim Laz nüfusunun 400 binden fazla olduğu yönünde. Maksimum 500 bin olabilir diye düşünüyorum. Lazcayı kaç kişinin konuştuğuysa daha tartışmalı bir konu, zira tüm Lazlar Lazca bilmiyor. Özellikle gençler arasında, bölge dahil Lazca bilme oranı çok düşük. Bu zaten, Lazcanın yok olma tehdidiyle karşı karşıya neden olduğunu özetliyor. Lazcayı daha çok kadınlar konuşuyor lakin onlar da belli bir yaşın, 50'nin, üzerinde olan kadınlar. Bir de her iki cinsiyetten 65-70 yaş üstü diğer fertlerde konuşma yoğun. 40-50 yaş üstü erkekler Lazca bilse de Türkçeyi daha çok tercih edebiliyorlar. Lazca. Bu topraklarda doğan en eski bir dildir. MÖ 3000 yılında ilk Laz devleti kurulduğunda.. Roma tarihçilerine göre.. Oruç tutan ve sünnet olan bir halktır. O tarihten bu güne tüm inanç kelimeleri aynen günümüze gelmiş, dünya da bunu başaran bir tek biz, Laz'lar varız. Aylar ve yılları bulmuşlar. Yeni yıl kutsal kabul etmişler (3anaxani) ve yeni yılın ilk gününü (mokunçxa) ile kutlamışlar. Hıristiyanlar bizden 3000 yıl sonra ancak bunları öğrenebilmişler. Aritmetikte de kendine özgün yirmili rakam sistemi bulmuşlar. Dedi.

İSPANYOLCA MÜZİĞE LAZCA YI UYARLADI.

FİTÖZ ; Laz Dilinin korunması ve yaşatılması için yapıLmış bir İspanyolca Müziğe  Hasan cihat örter tarafından kazandıran söz müziğini Sami Fitöz ün verdiği  ortak  çalışma A NENA MOMÇİ Adlı eseriyle dinleyenleri adeda mest ediyor. İşte A NENA MOMÇİ Albümünün tamamı

Söz : Sami Fitöz, Müzik : Hasan Cihat Örter