Artvin’in Arhavi ilçesindeki Pilarget Vadisi’nin halkı, bölgede yapılması planlanan hidroelektrik santraline (HES) karşıtı yürüttüğü hukuk mücadelesini ikinci kez kazandı. Rize İdare Mahkemesi, vadide yapılmak istenen HES için veriler ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu’ kararını ikinci kez iptal etti.

Arhavi’deki Sevail ve Üçırmak dereleri (Pilarget Vadisi) üzerinde AB Enerji Üretim Şirketi tarafından kurulması planlanan ‘Saka I-II Regülatörü ve HES Projesi’ ile ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen ‘ÇED Olumlu’ kararına karşı Ulukent Köyü Muhtarı Necati Canoğlu, Balıklı Köyü Muhtarı Muzaffer Şiviloğlu ile Arhavi Pilarget Doğa ve Yaşam Derneği tarafından Rize İdare Mahkemesi’nde dava açılmıştı.

Rize İdare Mahkemesi, 17 Şubat 2021 tarihinde verdiği ilk kararda, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen ‘ÇED Olumlu’ kararını iptal etmişti.

İptal kararında, “Artvin ili Arhavi ilçesi Sevail ve Üçırmak dereleri üzerinde kurulması planlanan ‘Saka I-II Regülatörü ve HES Projesi’yle ilgili olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü tarafından verilen 06/06/2013 tarih ve 3012 sayılı ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’ kararında hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır” denilmişti.

AB Enerji Üretim Şirketi, Rize İdare Mahkemesi’nin bu kararına itiraz ederek davayı Danıştay’a taşımıştı. Danıştay, Rize İdare Mahkemesi’nin kararını bozarak dosyayı ilgili mahkemeye geri göndermişti.

Rize İdare Mahkemesi, daha önce verdiği iptal kararında direnerek Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Arhavili iş insanı Nafız Zorlu’ya ait AB Enerji Üretim Şirketi’nin projesi için verilen ‘ÇED Olumlu’ kararını 06.06.2022 tarihinde ikinci kez iptal etti.

“ÇED OLUMLU KARARININ HUKUKA, MEVZUATA UYARLILIĞI BULUNMUYOR”

Mahkeme, ikinci iptal kararının gerekçesinde şunları kaydetti:

“Artvin ili Arhavi ilçesi Sevail ve Üçırmak dereleri üzerinde kurulması planlanan Saka I-II Regülatörü ve HES Projesi’yle ilgili olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü tarafından verilen 06/06/2013 tarih ve 3012 sayılı ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’ kararında, dava konusu alanda yapılacak HES faaliyetlerinin toz, gürültü, patlama etkileri, hafriyat depolama alanları için seçilen yer ve kapasite oranları, dere morfolojisinin ve su kalitesinin bozulması, yeraltı suları, arıcılık faaliyetleri, can suyu, tarım faaliyetleri, ormancılık, erozyon, heyelan alanlarına yakınlık, taşkın, fauna ve flora durumu başta olmak üzere, endemik bitki ve hayvan türlerinin bulunduğu bölgede yaşayan insanlar-hayvanlar-bitki ekosistemine kabullenilemez sınırlarda zarar vereceği, santral binaları ve enerji iletimi ile ilgili tesisler, depolama sahaları gibi tüm ünitelerin Sevail ve Üçırmaklar gibi farklı dereler üzerinde olmasına ve bu derelerin farklı alt havzalarda yer almasına karşın, reliyef özellikleri ile klimatik-edafik, biyotik değerlendirmeleri ayrı ayrı yapılması gereken projenin aynı ÇED sürecine tabi tutulmasının projenin yürütülmesini, teknik ve idaresel denetimini zora sokacağı; bu durumda Artvin ili Arhavi ilçesi Sevail ve Üçırmak dereleri üzerinde kurulması planlanan Saka I-II Regülatörü ve HES Projesi’yle ilgili olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü tarafından verilen 06/06/2013 tarih ve 3012 sayılı ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’ kararında hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.”

“DÜNYACA KORUMA ALTINA ALINAN VADİLERDEN BİRİ OLAN PİLARGET VADİSİ YOK OLACAKTI, 3 BİN İNSAN GÖÇ EDECEKTİ”

Pilarget Vadisi Doğa ve Yaşam Derneği Onursal Başkanı Hazım Kurtoğlu, mahkemenin aldığı kararın sevindirici olduğunu, bu ülkede vicdanlı yargıçların var olduğunu hissetmenin yaşam mücadelelerindeki azim ve kararlılıklarını artırdığını belirterek şunları söyledi:

Daha önceleri de söylemiştik, bu sürecin kararlı takipçisi olacağız. Bu karar, gerçekten bizleri şu zor günlerde oldukça memnun etti. Çünkü daha iki gün önce düzenlediğimiz Pilarget Doğa Festivali’nde vadi halkımızla beraber, DSİ tarafından derelerimizin beton kanallara alınması projesi ve bölgemizin maden arama sahası ilan edilmesine karşı neler yapacağımızı tartıştık.

Mahkemenin bu olumlu kararı, bizleri hukuk mücadelemiz konusunda daha da umutlandırdı. Eğer bu karar olumlu çıkmaz ve HES projesi hayata geçseydi dünyaca koruma altına alınan 200 vadiden biri olan Pilarget Vadisi yok olacaktı. Bu yetmez, burada yaşayan yaklaşık 3 bin insan göç etmek zorunda bırakılacaktı. Kısacası burası insansızlaştırılacaktı.”

Kurtoğlu, mahkemenin aldığı karara saygı duyduklarını, kararda belirtilen aleyhteki bazı hususlara itiraz edeceklerini ve şirketin de kararı yeniden Danıştay’a taşıyacağını düşündüklerini belirtti.